Spis treści
- Tachograf – co to jest?
- Tachograf – do czego służy?
- Tachograf – rodzaje
- Tachograf – jak działa?
- Tachograf – kiedy obowiązkowy? Jakie auto musi być w niego wyposażone?
- Tachograf – kiedy nie jest obowiązkowy? Jakie auto nie musi go mieć?
- Tachograf – przepisy, mandaty, prawo
Jeśli planujesz zacząć karierę kierowcy zawodowego, to warto dowiedzieć się o tachograf – co to jest i do czego służy – aby wiedzieć, z czym będziesz mieć na co dzień do czynienia podczas wykonywania zawodu.
Bo zwykli kierowcy, którzy korzystają z auta tylko do przemieszczania się po mieście, do pracy czy szkoły, mogli nigdy nie spotkać się z urządzeniem zwanym tachografem. Możliwe, że część osób nawet nie wie, że coś takiego istnieje lub jak to działa i do czego służy. Natomiast, zawodowi kierowcy znają tachograf bardzo dobrze, ponieważ jest to urządzenie, bez którego (w większości przypadków) nie mogą ruszyć w trasę.
Tachograf – co to jest?
Tachograf jest niewielkim urządzeniem, z którym możemy się spotkać w pojazdach służbowych. Urządzenie w sposób cyfrowy lub analogowy rejestruje aktywność pojazdu i kierowcy, w tym okres pracy oraz odpoczynku.
Tachograf odnotowuje takie informacje jak m.in.:
- liczbę przejechanych kilometrów,
- chwilową prędkość pojazdu
- czas prowadzenia pojazdu.
Tachograf – do czego służy?
Tachograf ma dwa zasadnicze zadania.
- Pierwszym jest poprawienie bezpieczeństwa na drodze. Długa jazda bez przerwy jest niebezpieczna, ponieważ po kilku godzinach jazdy kierowca jest zmęczony, spada jego koncentracja i wydłuża się jego czas reakcji. W takim stanie kierowca może łatwo doprowadzić do wypadku. Dlatego w 2006 roku uchwalono ustawę o czasie pracy kierowcy, która reguluje m.in. takie kwestie jak: ile czasu kierowca powinien spędzać za kierownicą oraz ile czasu powinien odpoczywać. Aby mieć pewność, że pracodawca, jak i pracownik stosuje się do tych przepisów wprowadzono na terenie Unii Europejskiej obowiązek montowania w pojazdach tachografów, które – jak już wiemy – rejestrują aktywność kierowcy.
Przeczytaj także: Chciał „oszukać system”, ale zdradził go nowoczesny tachograf. Stracił prawo jazdy
- Drugim, pobocznym zadaniem tachografu jest ułatwienie pracodawcy rozliczanie kierowcy. Ze względu, że urządzenie zapisuje czas pracy kierowcy, to pracodawca w łatwy sposób może sprawdzić ile jego pracownik pracował i jakie wynagrodzenie powinien dostać. Ponadto urządzenie chroni również kierowcę, ponieważ ma on dowód ile godzin spędził w pracy, przez co nie musi martwić się, że może zostać oszukany podczas wypłacania wynagrodzenia.
Tachograf – rodzaje
Możemy wyróżnić dwa rodzaje tachografów:
- analogowy – był używany do 1 maja 2006 roku, tak więc znajduje się on w każdym pojeździe zarejestrowanym przed tą datą;
- cyfrowy – w pojazdach zarejestrowanych po 1 maja 2006 roku znajdziemy już tylko i wyłącznie urządzenia cyfrowe.
Tachograf analogowy
Urządzenie analogowe odnotowuje dane za pomocą czujnika ruchu, który liczy zęby koła wzorcowego znajdującego się w skrzyni biegów. W ten sposób można odczytać prędkość i przebieg pojazdu. Uzyskane parametry pracy zapisywane są na papierowych tarczkach (wykresówkach) za pomocą rysika. W zależności od producenta tachografy analogowe mogą się od siebie różnić sposobem napędu, działaniem, zakresem pomiaru, sposobem rejestracji danych oraz napięciem zasilania. Wadą wersji analogowej jest łatwość sfałszowania danych oraz możliwość wystąpienia błędnych zapisów.
Tachograf cyfrowy
Wersja cyfrowa wyglądem przypomina radio samochodowe i posiada wyświetlacz, na którym pokazują się aktualne dane. Nośnikiem pamięci w tachografie cyfrowym jest dysk twardy i karta pamięci. Tachograf cyfrowy umożliwia archiwizowanie danych przez rok. Aby uruchomić tego typu urządzenie trzeba posiadać kartę kierowcy, którą wydaje pracodawca. Zaletą urządzenia cyfrowego jest trudność w sfałszowaniu danych oraz urządzenie dokonuje bardzo dokładnych pomiarów i robi to bezbłędnie.
Tachograf – jak działa?
Obsługa tachografu nie jest skomplikowana. W wersji analogowej, przed rozpoczęciem pracy i po jej zakończeniu, musimy wszystkie dane zapisać na papierowych tarczkach, m.in.:
- dane kierowcy,
- datę włożenia i wyciągnięcia tarczki,
- lokalizację rozpoczęcia trasy i jej zakończenia,
- numer rejestracyjny pojazdu,
- stan drogomierza na początku i końcu trasy.
Po wypełnieniu danych można tarczkę włożyć do tachografu i rozpocząć pracę.
Natomiast wersja cyfrowa jest bezobsługowa. Wszystkie dane zapisują się automatycznie. Naszym jedynym obowiązkiem jest sczytywanie ich w odpowiednim momencie. Kartę kierowcy należy zgrać maksymalnie co 28 dni, a dane z nośnika maksymalnie co 90 dni.
Tachograf – kiedy obowiązkowy? Jakie auto musi być w niego wyposażone?
Część osób może myśleć, że tachograf montowany jest tylko w ciężarówkach, ale w rzeczywistości tachograf montuje się również w innych typach pojazdów. Otóż w tachograf muszą być wyposażone pojazdy:
- których dopuszczalna masa całkowita przekracza 3,5 ton i służą celom komercyjnym,
- które służą do przewozu powyżej 9 osób łącznie z kierowcą.
Tachograf – kiedy nie jest obowiązkowy? Jakie auto nie musi go mieć?
Istnieją pewne sytuacje, w których tachograf nie jest obowiązkowym wyposażeniem pojazdu. W tachograf nie muszą być wyposażone m.in.:
- pojazdy, których dopuszczalna masa całkowita nie przekracza 3,5 ton
- pojazdy używane do transportu osób, ale przewożą mniej niż 9 osób
- pojazdy używane do przewozu osób w ramach przewozów regularnych, których trasa nie przekracza 50 km
- pojazdy używane prywatnie, czyli, np. jeśli chcemy prywatnie przewieźć meble
- pojazdy o dopuszczalnej maksymalnej prędkości nie przekraczającej 40 km/h
- pojazdy specjalistyczne pomocy drogowej poruszające się w promieniu 100 km od swej bazy
- pojazdy specjalistyczne używane do celów medycznych
Tachograf – przepisy, mandaty, prawo
Kary za nieprzestrzegania przepisów odnoszących się do tachografu są bardzo surowe. Za wszelkie manipulacje przy urządzeniu, które miałyby spowodować sfałszowanie zapisów, grozi kara grzywny do 5 tys. złotych lub kara pozbawienia wolności do 5 lat. Taka sama kara może spotkać osoby, które zamontowały tachograf analogowy w pojeździe zarejestrowanym po 1 maja 2006 roku. Natomiast w przypadku nie przyjęcia mandatu, sprawa trafia do sądu, gdzie może zostać nałożona kara grzywny nawet do 30 tys. złotych.
Ponadto wprowadzenie nowych przepisów drogowych, które weszły w życie 1 stycznia 2022 roku spowodowało, że można stracić prawo jazdy na 3 miesiące. Ustawa z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektóre inne ustawy Dz.U. 2021 poz. 2328 jasno regulują, że prawo jazdy może zostać zatrzymane w sytuacji kiedy:
- tachograf nie zostanie włączony;
- kierowca korzysta z cudzej karty kierowcy lub z przynajmniej dwóch kart własnych (w przypadku tachografów cyfrowych);
- kierowca korzysta z cudzej wykresówki lub jednocześnie z kilku wykresówek (w przypadku tachografów analogowych);
- kierowca prowadzi pojazd z odłączonym tachografem;
- dojdzie do sfałszowania danych rejestrowanych przez tachograf poprzez niedozwolone urządzenie.
Fakt, że zostanie zabrane nam prawo jazdy nie oznacza, że nie zostaniemy dodatkowo ukarani karą grzywny.
Odebranie prawa jazdy ma stanowić szybką i nieuchronną reakcję na jedne z najpoważniejszych naruszeń stwierdzanych podczas kontroli drogowych, a ze względu na dolegliwość istotną z punktu widzenia pracy zawodowego kierowcy, jak i zatrudniającego go przedsiębiorcy, powinno zniechęcić do stosowania tego typu niedozwolonych praktyk.