BMW Art Car Collection – opis i galeria zdjęć

BMW Art Car – Roy Lichtenstein, 1977, BMW 320i, samochód wyścigowy grupy 5

fot. Katarzyna Frendl

Zapowiedź wystawy – tutaj.

Od 1975 r. wybitni artyści z całego świata tworzą artystyczne kreacje samochodów BMW, odzwierciedlając trendy danego okresu, za każdym razem dokonując też znaczących artystycznych deklaracji. Wśród siedemnastu powstałych dotychczas modeli BMW Art Car Collection znajdują się prace tak wybitnych artystów jak Alexander Calder, Roy Lichtenstein, Andy Warhol, David Hockney, Jenny Holzer czy Jeff Koons.

Bogatą galerię zdjęć z wystawy oraz fotografi BMW Art Cars obejrzysz tu.

Inspiratorem powstania kolekcji był francuski kierowca wyścigowy Hervé Poulain oraz dyrektor BMW Motorsport Jochen Neerpasch. W 1975 roku Poulain zwrócił się do przyjaciela, amerykańskiego artysty Alexandra Caldera, aby ten pomalował jego auto wyścigowe BMW 3.0 CSL. Kreacja Caldera miała uzyskać efekt ruchu i dynamiki. Okazało się to iskrą, która rozpaliła ideę założenia zbioru BMW Art Car Collection. W pierwszych latach trwania projektu w dzieła sztuki przekształcano przede wszystkim samochody wyścigowe – niektóre z nich startowały nawet w słynnym wyścigu 24h Le Mans. Później kolekcję rozszerzono także o samochody produkowane seryjnie.

W kolekcji BMW Art Cars oprócz modeli prezentowanych w Warszawie znajdują się prace takich artystów, jak Frank Stella, Ernst Fuchs, Robert Rauschenberg, M.J. Nelson, Ken Done, Matazo Kayama, César Manrique, A.R. Penck, Esther Mahlangu, Sandro Chia czy Olafur Eliasson. Ten wyjątkowy zbiór składa się z 17 dzieł. Na co dzień BMW Art Cars są wystawiane w Muzeum BMW w Monachium, prezentowane są również na wystawach międzynarodowych na całym świecie. BMW Art Cars to dzieła sztuki doce-nione przez wiele najważniejszych galerii i muzeów: paryski Luwr, wenecki Palazzo Grassi, muzeum Powerhouse w Sydney czy muzea Guggenheima w Nowym Jorku i Bilbao. W roku 2006 w ramach intensywnego tournee Art Cary odwiedziły Malezję, Singapur, Filipiny, Koreę, Australię, Indie, Taiwan, Chiny, Rosję i Afrykę. Między 2007 a 2010 rokiem gościły w muzeach w USA, Meksyku i Kanadzie. W lipcu 2012 roku szesnaście z nich pokazano na wystawie „Art Drive!” podczas Igrzysk Olimpijskich w Londynie. Wystawa została zorganizowana we współpracy z Instytutem Sztuki Współczesnej oraz Burmistrzem Londynu. Samochody wyeksponowano na wielo-poziomowym parkingu w centrum miasta.

BMW Art Car – Alexander Calder, 1975, BMW 3.0 CSL

fot. Katarzyna Frendl

BMW Art Car – Alexander Calder, 1975

„Kiedy wszystko jest perfekcyjne, osiągnięcie spełnienia nie jest możliwe” – Alexander Calder.

Model BMW 3.0 CSL, którym artysta w 1975 roku zainicjował powstanie kolekcji Art Cars, był także jedną z jego ostatnich prac. Jako znakomity rzeźbiarz, który sam kreował kształty swoich prac, Calder zdołał się uwolnić od formy auta wyścigowego i – przemalowując je – starał się nadać mu swój charakterystyczny styl. Podobnie jak w przypadku rzeźb i mobilnych instalacji użył intensywnych kolorów i miękko nakła-danych podkładów, którymi szczodrze pokrył błotniki, maskę i dach.

Urodzony w Filadelfii w 1898 roku, Alexander Calder rozpoczął swoją karierę jako inżynier, a dopiero później, idąc śladami swojego ojca oraz dziadka, został rzeźbiarzem. Jego pasja łączenia sztuki i technologii zaowocowała stworzeniem unikatowego stylu rzeźbiarskiego, charakteryzującego się monumentalnymi formami, które jednak zacho-wywały lekkość i wydawały się unosić w powietrzu. Zyskał sławę dzięki abstrakcyjnym instalacjom – tzw. mobilom, które krytycy okrzyknęli najbardziej innowacyjnymi ame-rykańskimi rzeźbami XX wieku. Zmarł w Nowym Jorku w 1976 roku mając 78 lat.

Alexander Calder – BMW 3.0 CSL

• silnik rzędowy, 6-cylindrowy

• 4 zawory na cylinder

• 2 górne wałki rozrządu

• pojemność skokowa: 3210 cm3

• maksymalna moc: 480 KM

• maksymalna prędkość: 291 km/h

W roku 1975 Art Car zaprojektowany przez Alexandra Caldera wystartował w wyścigu

24h Le Mans. Kierowcami byli Amerykanin Sam Posey oraz Francuzi Jean Guichet i Hervé Poulain. Był to pierwszy i ostatni start tego samochodu w wyścigu. Po siedmiu godzinach auto zakończyło wyścig z powodu awarii wału napędowego. Od tamtej pory samochód jest eksponatem wystawowym.

BMW Art Car – Alexander Calder, 1975, BMW 3.0 CSL

fot. Katarzyna Frendl

BMW Art Car – Roy Lichtenstein, 1977

„Bardzo długo nad nim myślałem i włożyłem w niego tyle wysiłku, ile tylko potrafiłem” – Roy Lichtenstein.

„Chciałem, aby namalowane przeze mnie linie były jak droga pokazująca samochodowi, dokąd ma jechać” – powiedział artysta, komentując swoje BMW 320i. „Design ukazuje także krajobraz, przez który auto przejechało do tej pory. Można to nazwać próbą oddania wszystkiego, czego samochód doświadcza – natomiast to konkretne auto odzwierciedla wszystkie te rzeczy, jeszcze zanim w ogóle wyruszyło w drogę”.  I rzeczywiście – patrząc z bliska, odnosi się wrażenie, jakby na samochodzie widać było mijany krajobraz. Charakterystyczne przeskalowane kropki (technika Benday Dots) nasuwają na myśl słynne na cały świat obrazy Lichtensteina namalowane w konwencji gazetowych komiksów.

BMW Art Car – Roy Lichtenstein, 1977, BMW 320i, samochód wyścigowy grupy 5

fot. Katarzyna Frendl

Urodzony w Nowym Jorku w 1923 roku, Roy Lichtenstein uważany jest za jednego z twórców amerykańskiego pop-artu. Do roku 1938 malował portrety muzyków jazzowych oraz był członkiem Ligi Studentów Sztuki. Studiował w Ohio. Jego wcześ-niejsze prace reprezentowały różne style – od abstrakcjonizmu po ekspresjonizm. Dopiero pod koniec lat 50. zainteresował się „kulturą trywialną”, jak wówczas określano komiksy oraz reklamy. Malarstwem popartowym zajął się na początku lat 60., następnie zaczął tworzyć karykatury „amerykańskiego stylu życia”, po czym rozpoczął ekspe-rymenty ze znanymi dziełami sztuki, rzeźbami i filmem. Zmarł w Nowym Jorku w 1997 roku.

Roy Lichtenstein – BMW 320i, samochód wyścigowy grupy 5

• silnik rzędowy, 4-cylindrowy

• 4 zawory na cylinder

• 2 górne wałki rozrządu

• pojemność skokowa: 2000 cm3

• maksymalna moc: 300 KM

• maksymalna prędkość: 257 km/h

Art Car projektu Roya Lichtensteina miał aż dwie premiery: jako dzieło sztuki został zaprezentowany w Centrum Pompidou w Paryżu, z kolei jako samochód wyścigowy wziął udział w wyścigu 24h Le Mans w czerwcu 1977 roku. Samochód prowadzili Francuzi Hervé Poulain i Marcel Mignot. Auto z numerem 50 wygrało w swojej klasie i zdobyło dziewiąte miejsce w klasyfikacji generalnej.

BMW Art Car – Andy Warhol, 1979, BMW M1, samochód wyścigowy grupy 4

fot. BMW

BMW Art Car – Andy Warhol, 1979

„Uwielbiam ten samochód! Okazał się lepszy niż samo dzieło sztuki” – Andy Warhol.

Ktoś, kto ogłosił puszkę zupy dziełem sztuki lub chciał zamknąć dom towarowy, by zachować go jako muzeum dla potomności, nie dostrzeże sprzeczności między technologią a twórczością. Tak właśnie pracował Andy Warhol. Zamiast – jak jego poprzednicy – zaprojektować najpierw swój model w mniejszej skali i pozostawić realizację swoim asystentom, legenda pop-artu pomalowała BMW M1 samodzielnie od początku do końca. Warhol opowiadał: „Starałem się stworzyć żywy obraz prędkości. Jeśli samochód jest naprawdę szybki, wszystkie kontury i kolory będą rozmyte”.

Nazwisko Andy’ego Warhola to kwintesencja pop-artu. Urodził się w Pittsburghu w USA w 1928 roku. Pomiędzy 1945 a 1949 rokiem studiował w Carnegie Institute of Tech-nology. Karierę zaczął jako twórca reklam i już w roku 1952 doczekał się własnej wystawy w Nowym Jorku. W 1956 roku jego pracę nagrodzono słynną Art Director’s Club Award. W roku 1962 stworzył legendarną pracownię Fabryka – będącą negacją i odwrotnością tradycyjnych idei artystycznych. Sławę zdobyły jego portrety celebrytów i obrazy codziennych, zwykłych przedmiotów. Warhol zmarł w Nowym Jorku w 1987 roku.

Andy Warhol – BMW M1, samochód wyścigowy grupy 4

• silnik rzędowy, 6-cylindrowy

• 4 zawory na cylinder

• 2 górne wałki rozrządu

• pojemność skokowa: 3500 cm3

• maksymalna moc: 470 KM

• maksymalna prędkość: 307 km/h

To dzieło sztuki na czterech kołach wyjechało na tor wyścigowy po raz pierwszy i ostatni w 24-godzinnym wyścigu Le Mans w 1979 roku. Zaprojektowane przez Warhola BMW M1 wystartowało z numerem 76, a jego kierowcami byli Niemiec Manfred Winkelhock oraz Francuzi Hervé Poulain i Marcel Mignot. Ukończyli wyścig na szóstym miejscu w klasyfikacji generalnej i drugim w swojej klasie.

BMW Art Car – Andy Warhol, 1979, BMW M1, samochód wyścigowy grupy 4

fot. Katarzyna Frendl

BMW Art Car – David Hockney, 1995

„Ten samochód ma cudowne linie – ja po prostu podążyłem za nimi” – David Hockney.

„BMW dało mi egzemplarz tego modelu, a ja na okrągło się w niego wpatrywałem” – tak artysta opowiadał o procesie tworzenia swojego Art Cara. „Wreszcie uznałem, że do-brym pomysłem będzie pokazanie auta jakby widocznego od wewnątrz”. Hockney dosłownie wywrócił samochód na lewą stronę i uczynił go „przezroczystym”. Maska prezentuje stylizowaną reprodukcję kolektora dolotowego, kierowca jest widoczny przez drzwi, widać też jamnika siedzącego na tylnej kanapie. Detale abstrakcyjnego krajobrazu przekształcają emocjonujące doznania, jakie odczuwamy podczas jazdy, w przyswa- jalne, codzienne doświadczenie.

Urodzony w 1937 roku w Anglii, David Hockney od początku lat 60. był jedną z naj- bardziej wyrazistych i wpływowych postaci międzynarodowej sceny artystycznej. Ukończył studia na londyńskim Royal College of Art w 1962 roku i wkrótce awansował do elity „swingującego Londynu”. Zdobył ogromną popularność, kreując w swoich pracach zupełnie autorski świat, całkowicie własną formę międzynarodowego pop-artu. Tematem jego prac są ludzie i ich otoczenie. Szczególną popularność zdobyły jego obrazy ukazujące słońce, baseny, palmy i błękitne niebo.

David Hockney – BMW 850 CSi

• silnik widlasty, 12-cylindrowy

• pojemność skokowa: 5576 cm3

• maksymalna moc: 380 KM

• maksymalna prędkość: 250 km/h

Art Car Davida Hockneya powstał wyłącznie jako eksponat i dzieło sztuki – nigdy nie wyjechał na drogę ani tor wyścigowy.

BMW Art Car – Jenny Holzer, 1999, BMW V12 LMR

fot. Katarzyna Frendl

BMW Art Car – Jenny Holzer, 1999

CHROŃ MNIE PRZED TYM, CZEGO PRAGNĘ

NIEOSIĄGALNE JEST NIEZMIENNIE ATRAKCYJNE

JESTEŚ TAK SKOMPLIKOWANY, ŻE NIE REAGUJESZ NA ZAGROŻENIE

BRAK CHARYZMY MOŻE BYĆ ŚMIERTELNY

MONOMANIA TO WARUNEK WSTĘPNY SUKCESU

JAKI POPĘD ZBAWI NAS TERAZ, SKORO SEKS NIE MOŻE?

Art Car zaprojektowany przez amerykańską artystkę konceptualną Jenny Holzer pokryty jest hasłami, które „zapewne nigdy nie staną się nieistotne”. Artystyczna koncepcja autorki bazuje na tradycyjnych kolorach i materiałach stosowanych w wyścigach samo-chodowych. Aby charakterystyczne dla BMW kolory (niebieski i biały) pozostały wi-doczne w trakcie 24-godzinnego wyścigu Le Mans, Holzer użyła odblaskowych liter chromowanych oraz fluorescencyjnych barw. W ciągu dnia niebo odbija się w literach, w nocy folia „oddaje” niebieski blask zachowanego za dnia światła.

Prace Jenny Holzer, która urodziła się w roku 1950 w stanie Ohio w USA, nie dają się zdefiniować poprzez klasyczne kategorie. Od końca lat 70. odrzucała tradycyjne formy ekspresji, takie jak malarstwo reprezentatywne, pracując z literami i słowami zamiast obrazów. Artystka tworzy kompletne instalacje, zestawiając przekazy „z ledowego” liternictwa z grawerowanymi tekstami na plakietkach, ławkach lub kamiennych sarko-fagach. To właśnie gra słów, przestrzennych obiektów i kontekstu jako równo-rzędnych elementów czyni jej projekty tak unikatowymi. Prace Jenny Holzer są jednymi z najchęt-niej wystawianych obiektów sztuki na świecie.

Jenny Holzer – BMW V12 LMR

• silnik widlasty, 12-cylindrowy

• pojemność skokowa: 5990,5 cm3

• maksymalna moc: 580 KM

• maksymalna prędkość: 340 km/h

Na początku maja 1999 roku Art Car Jenny Holzer wziął udział we wstępnych kwali-fikacjach do 24h Le Mans, ale w samym wyścigu nie wystartował. Inny model BMW V12 LMR, prowadzony przez Joachima Winkelhocka (Niemcy), Pierluigiego Martiniego (Włochy) i Yannicka Dalmasa (Francja), zajął pierwsze miejsce w klasyfikacji generalnej.

BMW Art Car – Jeff Koons, 2010, BMW M3 GT2

fot. Katarzyna Frendl

BMW Art Car – Jeff Koons, 2010

„Te wyścigowe auta to esencja życia, są potężne i pełne energii. Możesz się przyłączyć, dodać coś od siebie, wreszcie pozwolić się ponieść. Pod maską kryje się mnóstwo energii, a ja chciałem pozwolić moim pomysłom, aby poniosła je ta energia samochodu, aby się z nią połączyły” – Jeff Koons.

W trakcie procesu twórczego artysta gromadził zdjęcia samochodów wyścigowych oraz otoczenia wyścigów, ich żywej kolorystyki, szybkości i temperamentu. Ostatecznie dzieło Koonsa stworzone z wykorzystaniem jaskrawych barw wywołuje wrażenie siły, ruchu i emanuje energią. Srebrne wnętrze samochodu w połączeniu z pełnym mocy designem jego nadwozia współtworzą dynamiczny obraz nawet wtedy, gdy auto stoi w miejscu.

Jeff Koons, jeden z najsłynniejszych artystów naszych czasów, urodził się w 1955 roku w miejscowości York położonej w USA w stanie Pensylwania. Dzieła Koonsa wysta-wiane są na całym świecie, znajdują się też w wielu kolekcjach publicznych, w tym w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku, Muzeum Sztuki Amerykańskiej im. Gertrude Whitney w Nowym Jorku, Muzeum Guggenheima w Nowym Jorku, Galerii Narodowej w Waszyngtonie i wielu innych.

Jeff Koons – BMW M3 GT2

• silnik widlasty, 8-cylindrowy

• pojemność skokowa: 3999 cm3

• maksymalna moc: 500 KM

• maksymalna prędkość: 300 km/h

Po premierze 2 czerwca 2010 roku w paryskim Centrum Pompidou już 12 czerwca tego samego roku Art Car Jeffa Koonsa wziął udział w 24-godzinnym wyścigu Le Mans. Zaprojektowany przez artystę samochód prowadzili Andy Priaulx (Wielka Brytania), Dirk Müller (Niemcy) i Dirk Werner (Niemcy). Auto było faworytem kibiców. Samochód z nu- merem 79 – w hołdzie dla Art Cara Andy’ego Warhola z roku 1979 – musiał się zmagać z ogromnymi problemami technicznymi, w efekcie czego załoga wycofała się po zale-dwie 5 godzinach wyścigu.

Wystawa BMW Art Car Collection, 23.09–19.10.2014

Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, ul. Jazdów 2

Wstęp wolny