Zwrotność pojazdu. Promień skrętu a średnica zawracania

Zwrotność w sportowym wydaniu – kontrolowany poślizg, czyli drifting to zasługa umięjętności kierowcy, ale także predyspozycji specjalnie przygotowanego do tego celu samochodu.

fot. Frendl

Problem zwrotności nabiera szczególnego znaczenia kiedy chcemy szybko zawrócić na drodze lub w ciasnej uliczce, a najbardziej wówczas, kiedy mamy doczynienia ze sporymi gabarytami auta.

Definicję tego pojęcia najprościej określa w swojej książce Stanisław Arczyński: zwrotność jest to zdolność pojazdu do wykonywania skrętów o małym promieniu. Im mniejszy więc jest promień skrętu, tym większa jest zwrotność pojazdu.

Przez promień skrętu pojazdu należy rozumieć promień toru ruchu środka masy pojazdu. I taka wartość występuje najczęściej w danych dotyczących samochodów osobowych.

Aby dokonać oceny zwrotności pojazdu należy zmierzyć minimalny promień skrętu, czyli taki, kiedy koła kierowane są skręcone maksymalnie.

Najmniejsza zewnętrzna średnica zawracania w ujęciu graficznym.

rys. Motocaina

Obok pojęcia promienia skrętu, do opisu zwrotności wykorzystuje się także pojęcie średnicy zawracania (ang. turning circle diameter, niem. Wendelkreisdurchmesser). Jest to średnica okręgu, po którym porusza się zewnętrzne koło przednie (czasem chodzi o najbardziej wysunięte części nadwozia) podczas maksymalnie skręconego koła kierownicy. Średnica zawracania określa zdolność pojazdu do manewrowania pomiędzy przeszkodami. Wpływ na jej wartość mają: konstrukcja układu kierowniczego i napędowego, hamulcowego oraz wymiary pojazdu.

Najmniejsza wewnętrzna średnica zawracania w ujęciu graficznym.

rys. Motocaina

Kolejnym parametrem charakteryzującym zwrotność jest średnica obrysowa (najmniejsza zewnętrzna D₁ lub wewnętrzna D₂), czyli średnica koła opisanego przez rzut na jezdnię najbardziej na zewnątrz lub wewnątrz leżącego punktu pojazdu. Parametr ten ma największe znaczenie dla samochodów specjalnych, przeważnie ciężarowych  z różnego typu zabudowami.

Najmniejsza szerokość skrętu.

rys. Motocaina

Jednym z parametrów służącym do oceny zwrotności pojazdu jest najmniejsza szerokość skrętu, czyli minimalna odległość między dwiema równo oddalonymi płaszczyznami pionowymi, ustawionymi pod kątem prostym do siebie, między którymi pojazd może skręcić o 90°.  Parametr ten ma największe znaczenie dla pojazdów długich oraz zestawów z przyczepami i naczepami.