Przed nami wakacyjne wyjazdy. Wielu z nas z pewnością wybierze się na wymarzony urlop samochodem. Wielogodzinna podróż autem może jednak sprawić, że kierowca poczuje się zmęczony, a to może doprowadzić do wielu, potencjalnie niebezpiecznych sytuacji.
Zmęczenie zmniejsza zdolność kierowców do koncentracji i skupienia się na tym, co się wokół nich dzieje. Informacje o niebezpieczeństwie i zagrożeniach, które zwykle są interpretowane natychmiast przez kierowcę, który jest w pełni czujny, mogą zająć zmęczonemu kierowcy znacznie więcej czasu.
Uważa się, że zmęczenie jest przyczyną dużej liczby zderzeń pojedynczych pojazdów, w których samochód uderza na przykład w drzewo, a także poważnych zderzeń czołowych. Z danych Polskiego Obserwatorium Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego ITS wynika, że 10% wypadków na autostradach i co dwunasty wypadek na drogach ekspresowych jest wynikiem zmęczenia lub zaśnięcia za kierownicą. Z kolei analizy Komisji Europejskiej wskazują, że nawet 20% wypadków może być spowodowanych zmęczeniem.
Zmęczenie staje się jeszcze bardziej niebezpieczne, gdy łączy się z innymi czynnikami, takimi jak nadmierna prędkość czy jazda pod wpływem alkoholu. Jazda pod wpływem alkoholu jest szczególnie niebezpieczna w połączeniu ze zmęczeniem, ponieważ alkohol zdecydowanie negatywnie wpływa na czujność i refleks kierowcy. Szacuje się, że kierowanie pojazdem przez kilkanaście godzin porównywalne jest z jazdą po spożyciu alkoholu.
Najbardziej ekstremalna forma zmęczenia, to zaśnięcie za kierownicą, która jednak pojawia się dopiero po zignorowaniu szeregu innych, łatwo rozpoznawalnych objawów.
Jak zminimalizować niebezpieczeństwo zmęczenia podczas jazdy?
- Upewnij się, że wyśpisz się przed długą podróżą. Zaplanuj jazdę w porach dnia, w których zwykle nie śpisz, nie zmuszaj się do ukończenia długiej podróży za jednym razem. Umów się na nocny postój, zamiast „naciskać” na jak najszybsze dotarcie do celu.
- Unikaj jazdy w czasie, kiedy wiesz, że będziesz najbardziej senny. Warto na przykład zrobić sobie przerwę po sytym obiedzie.
- Jeśli jesteś w długiej podróży, zaleca co najmniej 15-minutową przerwę co dwie godziny. W razie potrzeby rób częstsze przerwy. Wysiądź z samochodu, zaczerpnij świeżego powietrza, rozciągnij się lub trochę poćwicz. Jeśli jesteś zmęczony, zdrzemnij się, jeśli jest to bezpieczne.
- Nie przedłużaj drzemki! Krótki sen trwający od 15 do 30 minut może być pomocny, ale jeśli śpisz dłużej niż 40 minut, trudno będzie się rozbudzić i zachować czujność – przynajmniej przez 15 minut po przebudzeniu.
- Unikaj ciężkich posiłków w trakcie podróży, zwłaszcza w porze lunchu, ponieważ po południu mogą one nasilać senność.
- Napoje z zawartością kofeiny mogą pomóc zachować czujność, ale ich efekty nie są natychmiastowe. Badania pokazują, że wypicie napoju zawierającego kofeinę, po którym następuje 20-minutowa drzemka, wydaje się być najlepszym krótkoterminowym środkiem do walki ze zmęczeniem.