Spis treści
W Ministerstwie Finansów trwają intensywne prace nad zmianą zasad opodatkowania samochodów osobowych. Nowe przepisy, które mają wejść w życie już w 2025 roku, mogą znacząco wpłynąć na portfele polskich kierowców. Stawka podatku akcyzowego ma być uzależniona od wieku auta oraz poziomu emisji szkodliwych substancji. To oznacza, że właściciele starszych i bardziej zanieczyszczających środowisko pojazdów będą musieli liczyć się z wyższymi kosztami.
Jak jest dzisiaj? Obecne stawki podatku akcyzowego
Obecnie zasady opodatkowania samochodów osobowych w Polsce są dość proste, ale nie uwzględniają ani wieku pojazdu, ani poziomu emisji szkodliwych substancji. Podatek akcyzowy naliczany jest na podstawie pojemności silnika oraz rodzaju napędu. Wyróżniamy cztery stawki podatku akcyzowego:
- 18,6% podstawy opodatkowania – dotyczy samochodów o pojemności silnika powyżej 2000 cm³. Ta stawka obejmuje głównie duże, mocne auta, często z silnikami benzynowymi lub wysokoprężnymi.
- 9,3% podstawy opodatkowania – stosowana jest w przypadku większości hybrydowych samochodów o napędzie spalinowo-elektrycznym. Ta stawka jest preferencyjna, ale może ulec zmianie w przypadku miękkich hybryd.
- 1,55% podstawy opodatkowania – ta najniższa stawka dotyczy hybrydowych samochodów o napędzie spalinowo-elektrycznym, w których energia elektryczna nie jest akumulowana przez podłączenie do zewnętrznego źródła zasilania, a pojemność silnika spalinowego nie przekracza 2000 cm³.
- 3,1% podstawy opodatkowania – ta stawka obowiązuje dla wszystkich pozostałych samochodów osobowych, które nie kwalifikują się do niższych stawek.
Obecny system jest krytykowany za brak zachęt do zakupu nowszych, bardziej ekologicznych pojazdów, a także za niskie wpływy do budżetu – zaledwie 3 mld zł rocznie, co stanowi jedynie 3% wszystkich dochodów państwa z akcyzy.
Co się zmieni?
Obecnie zasady opodatkowania samochodów osobowych nie zależą od wieku pojazdu ani od stopnia emisji szkodliwych substancji, tylko od pojemności silnika i rodzaju napędu. Nowe przepisy mają to zmienić, wprowadzając progresywny system podatkowy, który będzie faworyzował nowsze i bardziej ekologiczne auta.
Planowane zmiany obejmują:
- Wprowadzenie progresywnej stawki podatku akcyzowego, która będzie zależała od wieku pojazdu i poziomu emisji szkodliwych substancji.
- Zmiany w opodatkowaniu miękkich hybryd, które mogą być traktowane jak zwykłe samochody spalinowe, co oznacza wyższe podatki.
- Wprowadzenie rocznego podatku drogowego dla samochodów spalinowych, który będzie zależał od pojemności silnika i poziomu emisji.
Miękkie hybrydy pod lupą
Jednym z najbardziej kontrowersyjnych aspektów nowych przepisów jest zmiana w opodatkowaniu tzw. miękkich hybryd. Chodzi o auta, w których silnik elektryczny może nie mieć wystarczająco dużej mocy, by napędzić auto bez pomocy silnika spalinowego, a może co najwyżej pomóc w rozruchu pojazdu.
Do 20 października 2022 roku skarbówka nie kwestionowała preferencyjnych stawek akcyzy od miękkich hybryd (1,55 proc. lub 9,3 proc. podstawy opodatkowania). Potem jednak zmieniła zdanie, uznając, że takie pojazdy należy traktować jak zwykłe auta spalinowe. W efekcie przedsiębiorcy, którzy kupili takie pojazdy, dostają teraz wezwania do dopłat nawet milionowych kwot podatku.
Sprawiedliwe rozwiązanie problemu opodatkowania tzw. miękkich hybryd nie będzie proste z uwagi na to, jak bardzo pojazdy tego typu różnią się czasem od siebie. Ewentualne błędy legislacyjne mogłyby oznaczać, że znajdziemy się w punkcie wyjścia.
Stare diesle z Niemiec mogą przestać się opłacać
Jednym z efektów nowych przepisów może być znaczące ograniczenie importu starszych, wysokoemisyjnych diesli z Niemiec. Obecnie wiele osób decyduje się na zakup używanych samochodów z zagranicy, głównie ze względu na niższe ceny. Jednak nowe przepisy, które wprowadzą wyższe podatki dla starszych i bardziej zanieczyszczających aut, mogą sprawić, że takie zakupy przestaną być opłacalne.
– Stare diesle, które dziś są popularne wśród polskich kierowców, mogą wkrótce stać się finansowym obciążeniem. Wyższe podatki i opłaty rejestracyjne sprawią, że utrzymanie takiego auta będzie nieopłacalne – komentują eksperci.
Podatek drogowy zamiast akcyzy?
Obecne zasady opodatkowania akcyzą samochodów osobowych nie sprawdzają się, a system jest nieefektywny. Wpływy budżetowe z tego tytułu wynoszą ok. 3 mld zł rocznie, czyli zaledwie 3 proc. wszystkich dochodów państwa z akcyzy. Jednocześnie prawie co trzeci spór o akcyzę z fiskusem dotyczy opodatkowania samochodów osobowych.
Warto jak najszybciej zlikwidować akcyzę pobieraną według obecnych zasad i w zamian wprowadzać stopniowo roczny podatek drogowy z tytułu posiadania samochodów sprowadzonych i użytkowanych w Polsce. Jego stawka byłaby wyższa dla aut starszych i bardziej zanieczyszczających środowisko.
Czy nowe przepisy będą zgodne z prawem UE?
Wspomniany wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 18 stycznia 2007 r. dotyczył poprzedniej ustawy o podatku akcyzowym z 2004 r. Na jej podstawie minister finansów wydał rozporządzenie, z którego wynikało, że dla pojazdów starszych niż dwa lata stawka podatku zmieniała się wraz z wiekiem auta i mogła dochodzić nawet do 65 proc. podstawy opodatkowania. W ten sposób rząd chciał chronić środowisko naturalne.
Przepisy te zakwestionował jeden z podatników, który sprowadził używane auto z Niemiec, wyprodukowane w 1989 r. Gdy sprawa trafiła na wokandę TSUE, unijny trybunał orzekł, że Polska naruszyła zasadę z art. 90 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Wynikało z niej, że „żadne państwo członkowskie nie nakłada bezpośrednio lub pośrednio na produkty innych państw członkowskich podatków wewnętrznych jakiegokolwiek rodzaju wyższych od tych, które nakłada bezpośrednio lub pośrednio na podobne produkty krajowe”.
Czasy się oczywiście zmieniają, ale sama koncepcja, która stoi za kamieniem milowym E3C, jest bardzo podobna, więc nowe przepisy muszą być konstruowane bardzo ostrożnie.
Ciekawe wyroki w sprawie opodatkowania samochodów
W ostatnich latach zapadło kilka istotnych wyroków sądowych, które mogą wpłynąć na przyszłe zmiany w przepisach podatkowych dotyczących samochodów. W szczególności dotyczy to kwestii miękkich hybryd, które stały się przedmiotem sporów między podatnikami a fiskusem.
- Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku (wyrok z 18 lutego 2025 r., sygn. akt I SA/Gd 922/24) – sąd stanął po stronie podatnika, uznając, że miękka hybryda powinna być opodatkowana preferencyjną stawką 1,55%. Sąd uznał, że skarbówka nie ma podstaw do naliczania wyższych stawek dla tego typu pojazdów.
- Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie (wyroki z 6 listopada 2024 r., I SA/Ol 364/24 oraz z 6 października 2024 r., I SA/Ol 328/24) – podobnie jak w Gdańsku, sąd w Olsztynie uznał, że miękkie hybrydy powinny być traktowane preferencyjnie, co jest korzystne dla podatników.
- Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (wyrok z 14 sierpnia 2024 r., III SA/Wa 1147/24) – również stanął po stronie podatnika, podkreślając, że miękkie hybrydy nie powinny być traktowane jak zwykłe samochody spalinowe.
- Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu (wyrok z 13 listopada 2024 r., I SA/Op 717/24) – to jedyny przypadek, w którym sąd stanął po stronie fiskusa, uznając, że miękkie hybrydy powinny być opodatkowane jak zwykłe samochody spalinowe. Ten wyrok jest jednak odosobniony i wciąż nieprawomocny.
Wszystkie te orzeczenia pokazują, jak skomplikowana jest kwestia opodatkowania miękkich hybryd. Sprawiedliwe rozwiązanie tego problemu nie będzie proste, zwłaszcza że pojazdy tego typu różnią się od siebie pod względem technicznym. Ewentualne błędy legislacyjne mogłyby doprowadzić do kolejnych sporów sądowych, co tylko wydłuży proces wprowadzenia nowych przepisów.
Opinia
Nowe przepisy dotyczące opodatkowania samochodów osobowych mogą przynieść znaczące zmiany dla polskich kierowców. Wprowadzenie progresywnego systemu podatkowego, który będzie faworyzował nowsze i bardziej ekologiczne auta, może być krokiem w kierunku poprawy jakości powietrza w Polsce. Jednak kluczowe będzie, aby nowe przepisy były sprawiedliwe i zgodne z prawem unijnym.
Nie wiadomo, czy resort finansów zainspiruje się tą propozycją, czy będzie miał całkiem inny pomysł. Jedno jest pewne – zmiany są nieuniknione.
Tagi: podatek od auta, nowe przepisy podatkowe 2025, miękkie hybrydy podatek, podatek akcyzowy, podatek drogowy, zmiany w opodatkowaniu samochodów, ekologiczne samochody, podatek od starszych aut