Co o nieustąpieniu pierwszeństwa mówią przepisy?
Wbrew pozorom w ustawie Prawo o ruchu drogowym nie ma takiego pojęcia, jak nieustąpienie pierwszeństwa innemu uczestnikowi ruchu. Znajdziemy tam natomiast definicję tego, czym jest ustąpienie pierwszeństwa:
Powstrzymanie się od ruchu, jeżeli ruch mógłby zmusić kierującego do zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany prędkości, pieszego – do zatrzymania się, zwolnienia lub przyspieszenia kroku, a osobę poruszającą się przy użyciu urządzenia wspomagającego ruch – do zatrzymania się, zmiany kierunku albo istotnej zmiany prędkości.
Logika jest tu więc odwrócona w stosunku do tego, co mówi się potocznie. Przepisy określają nie to, czego nie wolno robić, ale jaki mamy obowiązek.
Czym różni się nieustąpienie pierwszeństwa od wymuszenia pierwszeństwa?
Tak jak wspomnieliśmy nieustąpienie pierwszeństwa nie jest zdefiniowane w kodeksie drogowym i podobnie jest z wymuszeniem pierwszeństwa. To synonimiczne określenia tej samej sytuacji, w której inny uczestnik ma prawo jechać lub iść jako pierwszy, ale naszym zachowaniem mu to uniemożliwimy lub utrudnimy.
Kiedy najczęściej dochodzi do wymuszenia pierwszeństwa?
Najczęściej do nieustąpienia pierwszeństwa dochodzi:
- podczas zmiany pasa ruchu
- na skrzyżowaniach równorzędnych
- na rondach
- na przejściach dla pieszych
Powyższe sytuacje wynikają najczęściej z nieuwagi lub nieznajomości przepisów. Podczas zmiany pasa ruchu, kierowcy nie biorą pod uwagę martwego pola lusterek i wjeżdżają w lub tuż przed pojazd jadący obok. Z kolei brak znaków na skrzyżowaniach równorzędnych dezorientuje niektórych kierujących, którzy nie wiedzą o zasadzie prawej ręki i nie potrafią określić pierwszeństwa, lub wjeżdżają na skrzyżowanie bez zastanowienia.
Zablokowany wyjazd z miejsca parkingowego – co zrobić? Co grozi za zastawienie auta na parkingu?
Na rondach natomiast znaki są, ale nieporozumienia pojawiają się na rondach mających przynajmniej dwa pasy. Kierowcy korzystający z wewnętrznego, opuszczają rondo, nie biorąc pod uwagę uczestników ruchu na pasie zewnętrznym, którzy mają przed nimi pierwszeństwo.
Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu to najgroźniejsze z opisywanych wykroczeń. Kierowcy wymuszają na pieszych pierwszeństwo czasami przez nieuwagę i niedostateczną obserwację drogi, ale również z powodu słabej widoczności, szczególnie po zmroku. Określenia, kiedy dochodzi do takiego wykroczenia nie ułatwiają nowe przepisy, zgodnie z którymi pierwszeństwo ma pieszy „wchodzący na przejście”, co jest pojęciem niejednoznacznym i pozostawiającym pole do interpretacji. Zwykle w sposób niekorzystny dla kierowcy.
Jaki jest mandat za nieustąpienie pierwszeństwa?
Wysokość mandatu za wymuszenie pierwszeństwa na innym uczestniku ruchu zależy od tego, na kim i w jakich okolicznościach do wymuszenia doszło:
- niezastosowanie się do znaku „pierwszeństwo dla nadjeżdżających z naprzeciwka” – 100 zł i 4 pkt.
- nieustąpienie pierwszeństwa podczas włączania się do ruchu – 250 zł i 5 pkt.
- nieustąpienie pierwszeństwa na drodze – 300 zł i 5 pkt.
- nieustąpienie pierwszeństwa na skrzyżowaniu – 350 zł i 6 pkt.
- nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu – 1500 zł (recydywa 3000 zł) i 15 pkt.
Nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu – mandat
Obowiązkiem kierowcy jest ustąpienie pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu oraz wchodzącemu na przejście. Warto więc stosować się do następujących zasad:
- Zwalniać przed przejściem dla pieszych i obserwować okolice.
- Przewidywać zagrożenie jeśli widoczność w obrębie wejścia na przejście dla pieszych zasłania jakaś przeszkoda, np. samochód, drzewo, krzaki, itp. zakładaj zawsze, że może tam znajdować się pieszy, któremu trzeba ustąpić pierwszeństwa.
- Traktuj przejścia dla pieszych i ich okolice jak drogi z pierwszeństwem przejazdu, gdzie obowiązkowo trzeba ustąpić pierwszeństwa.
Wystarczy wdrożyć te zachowania w praktyce, aby nie stwarzać zagrożenia w okolicach przejść dla pieszych i uniknąć przykrych konsekwencji jakimi są mandat karny w wysokości od 1.500 do 3.000 złotych oraz 10 punktów karnych.