Podstawowymi sposobami ograniczania zjawiska używania substancji odurzających przez uczestników ruchu drogowego są: penalizacja, prewencyjne kontrole drogowe oraz kampanie społeczne. Kampania Bez chemii na drodze ma charakter informacyjno-perswazyjny i adresowana jest do różnych grup odbiorców – kierowców, pasażerów, pieszych, młodzieży i rodziców/opiekunów, społeczności lokalnych. Jej działania zaplanowano na 2020 rok.
Prawne konsekwencje wypadku spowodowanego pod wpływem alkoholu lub narkotyków
Kierowca
- Gdy sprawcą wypadku była osoba w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających, sąd może wymierzyć karę pozbawienia wolności do 12 lat i dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych, bez możliwości skrócenia. Dla porównania, trzeźwi sprawcy wypadków śmiertelnych lub skutkujących trwałym kalectwem są karani więzieniem do lat 8, a sprawcy lżejszych wypadków – do lat 3.
- W sytuacji, gdy nietrzeźwy kierowca brał udział w wypadku, ale go nie spowodował i nie naruszył zasad bezpieczeństwa w ruchu, także ponosi odpowiedzialność prawną związaną z prowadzeniem pojazdu pod wpływem środków odurzających.
- Spowodowanie przez osobę nietrzeźwą lub po użyciu środków odurzających wypadku, skutkującego śmiercią lub ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu, wiąże się również z konsekwencjami finansowymi w ramach naprawienia szkody. Egzekucji podlega cały majątek sprawcy, a w sytuacji braku rozdzielności majątkowej, również jego małżonka, w tym posiadane nieruchomości i dochody.
Ubezpieczyciel
- W przypadku nietrzeźwości lub stanu po użyciu środków odurzających wyłączona zostaje odpowiedzialność ubezpieczyciela za wyrządzone szkody. Oznacza to, że sprawca wobec poszkodowanego musi pokryć z własnego majątku koszty: leczenia, rehabilitacji, Zadanie publiczne jest realizowane w ramach Narodowego Programu Zdrowia i współfinansowane ze środków Funduszu Rozwiązywania Problemów Hazardowych, będących w dyspozycji Ministra Zdrowia w ramach konkursu przeprowadzonego przez Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii wynagrodzenia z tytułu niezdolności do pracy, wynagrodzenia strat w wyniku pogorszonej sytuacji ekonomicznej, wypłaty renty lub zadośćuczynienia za krzywdę.
- W przypadku śmierci osoby poszkodowanej – wypłata przysługuje rodzinie, zaś w przypadku śmierci kierowcy, który spowodował wypadek śmiertelny – jego spadkobiercy mogą zostać obciążeni wypłatą odszkodowania.
Rowerzysta
- Podstawową karą za jazdę na rowerze pod wpływem alkoholu lub narkotyków jest mandat. Jego wysokość zależy od tego, czy rowerzysta został przyłapany w stanie po spożyciu alkoholu (0,2 – 0,5 promila) czy w stanie nietrzeźwości (powyżej 0,5 promila).
- W pierwszym przypadku, czyli w stanie po użyciu alkoholu, rowerzyście grozi mandat w wysokości od 300 do 500 zł. Natomiast kierowca przyłapany na poruszaniu się na rowerze w stanie nietrzeźwości zapłaci bezwzględnie 500 zł. Mandat w wysokości 150 zł można otrzymać także za przewożenie osoby w stanie nietrzeźwości, stanie po użyciu alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu na rowerze lub motorowerze albo motocyklu poza bocznym wózkiem.
- Dodatkowo rowerzyście znajdującemu się w stanie po użyciu alkoholu lub narkotyku grozi kara grzywny do 5 tys. zł i kara aresztu do 14 dni, a także okresowy zakaz prowadzenia pojazdów innych niż mechaniczne.
Pasażer
- Pasażer, który ma świadomość, że kierowca jest pod wpływem narkotyków lub alkoholu, w razie wypadku traci prawo do pełnego odszkodowania. Podróżowanie z kierowcą pod wpływem, gdy jest się tego świadomym, traktowane jest jako wyrażenie zgody na powstanie ewentualnej szkody i przyczynienie się do niej.
Właściciel pojazdu
- Osoba udostępniająca pojazd komuś po wpływem alkoholu lub narkotyków może zapłacić karę grzywny do 5 tys. zł., a jeśli dojdzie do wypadku z jego winy, ponosi taką samą odpowiedzialność karną, jak kierujący. Osoba powierzająca pojazd powinna przewidywać, że kierowca, któremu przekazuje kluczyki, stwarza zagrożenie na drodze i może spowodować wypadek.
Poszkodowany
- Jeżeli w momencie wypadku poszkodowany (kierowca, pasażer, rowerzysta lub pieszy) był nietrzeźwy lub pod wpływem alkoholu albo narkotyków może mieć ograniczone prawo do odszkodowania z tytułu OC sprawcy. Ubezpieczyciel będzie badał, w jakim stopniu stan poszkodowanego przyczynił się do wypadku i rozmiaru szkód. Stopień jego przyczynienia będzie wyrażony w procencie, o który zostanie pomniejszona ostateczna kwota odszkodowania.